Ze względu na toczącą się na Twitterze dyskusję dotyczącą suplementowania mikroelementami przedstawię trzy metaanalizy z bazy danych Cochrane w następujących stanach klinicznych: roli selenu u krytycznie chorych, wpływu suplementacji selenu na występowanie nowotworów oraz wpływu suplementacji selenu na przeżycie wcześniaków. Bardzo proszę nie traktować tego jako zachętę do niestosowania suplementów, ale raczej jako przykład, że Medycyna Oparta na Dowodach (EBM) musi mieć udowodnione efekty, najlepiej w postaci zredukowania śmiertelności. Rola selenu jest z pewnością bardzo istotna i niedobory selenu mogą mieć niekorzystne skutki zdrowotne, jednak z tego absolutnie nie wynika, że suplementacja selenu daje jakąkolwiek korzyść. Poniżej wybrane metaanalizy.
Rola selenu w prewencji nowotworów – metaanaliza Cochrane z 2018 r.
Konkluzja: hipoteza, iż spożywanie selenu może obniżyć ryzyko raka jest niepoparta dowodami. Niektóre badania sugerują, że selen może zwiększyć ryzyko zaawansowanego raka prostaty, cukrzycy typu 2 oraz chorób autoimmunologicznych.
Link do metaanalizy: https://www.cochrane.org/CD005195/GYNAECA_selenium-preventing-cancer
Rola selenu u osób krytycznie chorych – metaanaliza Cochrane z 2015 r.
W trzynastu badaniach, w których podawano dożylny selenianu sodu wykazano statystycznie istotne zmniejszenie ogólnej śmiertelności (RR 0,82, 95% CI 0,72 – 0,93, 1391 uczestników, bardzo niska jakość danych). Jednak na ogólne oszacowanie śmiertelności wpływ mają przede wszystkim badania obarczone dużym ryzykiem błędu systematycznego. W metaanalizie trzech badań selenu ryzyko względne wynosiło 0,83 (95% przedział ufności od 0,52 do 1,34, 693 uczestników, bardzo niska jakość danych) – czyli było nieistotne statystycznie. W dziewięciu badaniach, w których podawano dożylny selenianu sodu po przeanalizowaniu pod kątem śmiertelności w ciągu 28 dni nie znaleziono statystycznie istotnej różnicy zgonu (RR 0,84, 95% CI 0,69 – 1,02, 1180 uczestników, bardzo niska jakość danych). Trzy badania zostały przeanalizowane pod kątem śmiertelności w ciągu 90 dni z podobnymi wynikami (RR 0,96, 95% Cl 0,78 – 1,18, 614 uczestników, bardzo niska jakość danych). Dwa badania selenu zostały przeanalizowane pod kątem 90-dniowej śmiertelności i nie wykazały żadnej korzyści (RR 0,72, 95% Cl 0,42 do 1,22 , 588 uczestników, bardzo niska jakość danych naukowych). W odniesieniu do śmiertelności wśród pacjentów intensywnej terapii suplementacja selenem nie wykazała żadnej statystycznie istotnej korzyści (RR 0,88,95% CI 0,77 do 1,01, dziewięć badań, 1168 uczestników, bardzo niska jakość dowodów). Sześć badań z dożylnym podaniem selenianu sodu nie wykazało statystycznie istotnej różnicy dla uczestników, u których rozwinęła się infekcja (RR 0,96, 95% CI 0,75 do 1,23, 934 pacjentów, bardzo niska jakość danych). Trzy badania selenu dostarczyły danych dotyczących uczestników, u których rozwijała się infekcja (gorączka, infekcje dróg oddechowych lub zapalenie opon mózgowych) i nie odnotowano oczywistych korzyści (RR 0,60, 95% CI 0,36 – 1,02, 685 uczestników, bardzo niska jakość danych). Nasze analizy nie wykazały wpływu selenu ani ebselenu (selen syntetyczny) na zdarzenia niepożądane (Selen: RR 1,03, 95% CI 0,85 do 1,24; sześć badań, 925 uczestników; Ebselen: RR 1,16, 95% CI 0,40 do 3,36; dwa badania, 588 uczestników, bardzo niska jakość dowodów). Nie ma żadnych jednoznacznych dowodów przemawiających za suplementacją selenu w odniesieniu do wyników, takich jak liczba dni pod respiratorem (średnia różnica (MD) -0,86, 95% CI -4,39 do 2,67, cztery badania, 191 uczestników, bardzo niska jakość dowodów), długość pobytu na oddziale intensywnej terapii (MD 0,54, 95% CI -2,27 do -3,34, siedem badań, 934 uczestników, bardzo niska jakość danych) lub długości pobytu w szpitalu (MD -3,33, 95% CI -5,22 do -1,44, pięć prób, 693 uczestników, bardzo niska jakość danych).
Link do metaanalizy: https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD003703.pub3/epdf/abstract
Rola selenu u wcześniaków – metaanaliza Cochrane z 2003 r.
Wnioski Suplementacja selenem wcześniaków wiąże się z korzyścią w postaci zredukowania wystąpienia conajmniej jednego epizodu sepsy. Suplementacja nie wiązała się z poprawą przeżycia, zmniejszeniem przewlekłej choroby płuc u noworodków lub retinopatii wcześniaków. Korzystne mogą być dodatkowe dawki selenu dla niemowląt żywionych pozajelitowo, wyższe niż obecnie zalecane. Wpływ na metaanalizę miało jedno duże badanie z obszaru o niskim stężeniu selenu i wnioski mogą przekładać się na inne populacje.
Link do metaanalizy: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14583967/
Proszę pamiętać, że tak jak w żadnym badaniu kontrolowanym z randomizacją nie udowodniono, że izolacja osób z pozytywnym PCR redukuje ogólną śmiertelność, noszenie maseczek redukuje śmiertelność czy nawet stosowanie szczepionek pC19 redukuje śmiertelność ogólną tak samo nie udowodniono tego z selenem, lub te dowody są słabej jakości. Należy stosować ten sam krytycyzm do wszystkiego, nie tylko do tego czego nie lubimy, ale także do tego, co lubimy.
Jeśli podobał Ci się powyższy wpis możesz udzielić mi wsparcia pod niniejszym linkiem:
Paweł Basiukiewicz.
